Cùng với lực lượng Công an nhân dân cả nước, ngay từ những ngày đầu giành chính quyền, tổ chức Công an ở hai tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang đã sớm được hình thành. Tháng 01 năm 1946, Ty Liêm phóng - tổ chức đầu tiên của Công an Hà Giang chính thức được thành lập và đi vào hoạt động. Tại Tuyên Quang, tổ chức tiền thân là Ban Trừ gian (sau đổi thành Ty Liêm phóng) được thành lập vào tháng 8 năm 1945, đến tháng 7 năm 1946, Ty Công an Tuyên Quang thành lập trên cơ sở sáp nhập Ty Liêm phóng và Ty Cảnh sát. Đây là thời điểm quan trọng đánh dấu bước phát triển mới của lực lượng vũ trang của tỉnh.
LỰC LƯỢNG CÔNG AN TUYÊN QUANG PHỐI HỢP VỚI CÁC LỰC LƯỢNG BẢO VỆ TUYỆT ĐỐI AN TOÀN CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH TRONG CÁC CHUYẾN ĐI CÔNG TÁC TẠI CĂN CỨ. (CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH CHỤP ẢNH LƯU NIỆM VỚI CÁC ĐỒNG CHÍ LÀM NHIỆM VỤ BẢO VỆ TẠI ĐÈO KHẾ TRONG CHUYẾN ĐI CHỈ ĐẠO CHIẾN DỊCH BIÊN GIỚI, NĂM 1950)
Xuyên suốt chiều dài lịch sử, trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược và chống Mỹ cứu nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Nha Công an Trung ương, lực lượng Công an Tuyên Quang và Hà Giang đã không ngừng trưởng thành, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân. Trong đó, Tuyên Quang - được Trung ương Đảng và Bác Hồ lựa chọn là “Thủ đô kháng chiến” trong cuộc kháng chiến chống Pháp, đã ghi dấu biết bao chiến công thầm lặng trong bảo vệ an toàn các cơ quan Trung ương, bảo vệ Bác Hồ và lãnh đạo cấp cao. Dù gian khổ, hiểm nguy nhưng cán bộ, chiến sĩ lực lượng Công Tuyên Quang vẫn luôn giữ vững ý chí cách mạng, đoàn kết, sẵn sàng hy sinh vì độc lập dân tộc và sự bình yên của Nhân dân.
Lực lượng Công an hai tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị trong và ngoài lực lượng Công an, gắn bó mật thiết với nhân dân các dân tộc trong tỉnh, bám sát địa bàn chiến lược, xây dựng căn cứ địa cách mạng, bảo vệ tuyệt đối an toàn Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng tại Khu căn cứ địa cách mạng Tân Trào - ATK, bảo vệ các nhà máy, kho tàng, các đơn vị quân chủ lực, các nhà in, đài phát thanh, bảo vệ cơ quan Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào anh em đóng tại địa phương; phát hiện, đấu tranh chống bọn phản cách mạng, trừng trị bọn phản động, tay sai; phục vụ cải cách dân chủ và cải cách ruộng đất, chống tội phạm hình sự; bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền. Cán bộ, chiến sĩ Công an đã trực tiếp bảo vệ an toàn các hội nghị quan trọng diễn ra tại địa phương, đặc biệt là Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng tại xã Kim Bình, huyện Chiêm Hoá năm 1951; các Hội nghị Công an Trung ương (từ Hội nghị lần thứ I năm 1947 đến Hội nghị lần thứ VIII năm 1953 tại Tuyên Quang).
BÁC HỒ VỚI CÁN BỘ CHIẾN SĨ CÔNG AN HÀ GIANG, THÁNG 3/1961
Cùng với đó, Công an Tuyên Quang và Hà Giang luôn thể hiện tinh thần chủ động trong đấu tranh chống gián điệp cài lại, chống địch dụ dỗ cưỡng ép đồng bào di cư; cải tạo tề, nguỵ, phỉ cũ; đấu tranh phòng chống gián điệp biệt kích, bảo vệ nội bộ, giữ gìn an ninh, trật tự, góp phần chiến thắng cuộc chiến tranh phá hoại rất ác liệt của đế quốc Mỹ gây ra, bảo vệ tài sản xã hội chủ nghĩa, tính mạng và tài sản của nhân dân. Kiên cường trấn áp hoạt động phản cách mạng, bảo vệ vùng căn cứ địa, phá rã nhiều tổ chức phản động, ngăn chặn âm mưu chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Các tổ chức phản động như “Nam Dương Hoa kiều hiệp hội” do Triệu Công Vũ cầm đầu, “Cứu quốc Tiễu cộng Đảng” do Dịp Chí Tường cầm đầu; “Quán Thanh niên” do Vũ Quang Phẩm lập ra; “Nhất Tân dân tộc" do Dương Trung Hiệu cầm đầu, tổ chức “Hội tề” do Lý Hồng Phẩm cầm đầu tại Sơn Dương, vụ bạo loạn “Cờ trắng” tại Hà Giang... đều bị Công an 2 tỉnh kịp thời phát hiện, đấu tranh hiệu quả, chủ động giữ vững thế trận an ninh ngay từ cơ sở.
Bên cạnh đó, lực lượng Công an còn đảm nhiệm tốt công tác bảo vệ giao thông, vận chuyển hàng hóa, vũ khí, thông tin liên lạc phục vụ chiến dịch Tây Bắc và chiến dịch Điện Biên Phủ; tổ chức phòng không sơ tán, phòng gian bảo mật, bảo vệ an toàn các cơ quan và nhân dân, góp phần đánh bại Chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ tại miền Bắc nước ta...
Trong những năm tháng ấy, lực lượng Công an Tuyên Quang và Hà Giang không chỉ dũng cảm chiến đấu bảo vệ miền Bắc mà đã tích cực chi viện cho miền Nam ruột thịt. Phát huy tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, từ năm 1964 đến đầu năm 1975, Công an Tuyên Quang đã cử 05 đợt với 73 cán bộ chiến sĩ, Công an Hà Giang cử 05 đợt với 16 cán bộ, chiến sĩ chi viện cho An ninh miền Nam góp phần vào những thắng lợi vẻ vang của dân tộc.
Ngày 30/4/1975, chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử toàn thắng, đất nước thống nhất, lực lượng Công an 2 tỉnh đã chủ động bước vào cuộc chiến đấu mới, đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm, làm thất bại âm mưu và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, góp phần tích cực khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa, củng cố quốc phòng - an ninh trên địa bàn.
GẶP MẶT LÃNH ĐẠO, CÁN BỘ CHIẾN SĨ CÔNG AN TUYÊN QUANG VÀ CÔNG AN HÀ GIANG SAU KHI HỢP NHẤT 02 TỈNH, NĂM 1976
Năm 1976, Tuyên Quang và Hà Giang hợp nhất thành tỉnh Hà Tuyên, cùng với đó, lực lượng Công an 2 tỉnh hợp nhất thành Công an tỉnh Hà Tuyên. Trong điều kiện mới hợp nhất và cuộc chiến tranh biên giới trở thành vấn đề nóng bỏng đặt tỉnh Hà Tuyên đứng trước rất nhiều khó khăn về kinh tế, đời sống nhân dân, tình hình an ninh chính trị nảy sinh nhiều phức tạp. Lực lượng Công an Hà Tuyên đã tham mưu cấp ủy, chính quyền các cấp đề ra nhiều chủ trương, giải pháp trong công tác bảo vệ an ninh, trật tự, đấu tranh có hiệu quả với kiểu chiến tranh phá hoại nhiều mặt của địch, phục vụ cấp ủy, lãnh đạo đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh xây dựng hậu phương vững mạnh; phối hợp cùng lực lượng an ninh quân đội bảo vệ các đơn vị quân đội, các chiến dịch quân sự, các tuyến đường chuyển quân; phát hiện và dập tắt nhiều tổ chức phản động, gián điệp của địch, góp phần cùng toàn quân, toàn dân trong tỉnh lập nên những chiến công oanh liệt, được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, tặng Huân chương Sao Vàng và Huân chương Hồ Chí Minh cho quân và dân tỉnh Hà Tuyên.
LỄ RA MẮT CÔNG AN NHÂN DÂN TỈNH HÀ GIANG NĂM 1991
Tháng 10/1991, tỉnh Hà Tuyên tách thành 02 tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang, Công an tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang được tái lập, Công an 02 tỉnh vừa thực hiện công tác ổn định tổ chức, vừa tổ chức triển khai thực hiện các mặt công tác, cán bộ, chiến sĩ Công an 02 tỉnh tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, kiên cường khắc phục khó khăn gian khổ, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
Bước vào thời kỳ đổi mới, trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch tăng cường chống phá, song dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an và Tỉnh ủy, lực lượng Công an tỉnh 02 tỉnh đã phát huy tốt vai trò nòng cốt trong công tác bảo đảm an ninh chính trị, giữ gìn trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh; làm tốt công tác nắm tình hình, phối hợp chặt chẽ với các ngành, các đoàn thể tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền phát động sâu rộng phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc giải quyết tốt các vấn đề nổi lên về an ninh, trật tự ngay từ cơ sở, an ninh chính trị được giữ vững; không để xảy ra đột xuất, bất ngờ; trật tự an toàn xã hội được duy trì ổn định; phạm pháp hình sự và các tệ nạn xã hội nghiêm trọng được kiềm chế, kéo giảm; trật tự an toàn giao thông, trật tự đô thị đã có những kết quả tích cực; các mặt công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng có nhiều chuyển biến, góp phần tô thắm thêm truyền thống lực lượng Công an nhân dân và xây dựng quê hương Tuyên Quang, Hà Giang ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Đến nay, trước yêu cầu mới của sự nghiệp đổi mới, xây dựng đất nước, cùng với việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, ngày 22/6/2025, Bộ trưởng Bộ Công an đã ký Quyết định số 5129 sáp nhập Công an tỉnh Hà Giang và các tổ chức trực thuộc vào Công an tỉnh Tuyên Quang. Quá trình sáp nhập không chỉ là việc hợp nhất địa giới hành chính mà còn là bước chuyển mình mạnh mẽ, là cơ hội quan trọng để củng cố và kiện toàn tổ chức bộ máy lực lượng Công an nhân dân nói chung và lực lượng Công an Tuyên Quang nói riêng, ngày càng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, gần dân, sát dân và vì dân.
ĐỒNG CHÍ ĐẠI TƯỚNG LƯƠNG TAM QUANG, ỦY VIÊN BỘ CHÍNH TRỊ, BÍ THƯ ĐẢNG ỦY CÔNG AN TRUNG ƯƠNG, BỘ TRƯỞNG BỘ CÔNG AN THĂM HỎI, TẶNG QUÀ MẸ VIỆT NAM ANH HÙNG, TẶNG QUÀ THƯƠNG BINH CÔNG AN NHÂN DÂN VÀ DỰ LỄ KHÁNH THÀNH VÀ TRAO NHÀ THEO CHƯƠNG TRÌNH “XOÁ NHÀ TẠM, NHÀ DỘT NÁT” NĂM 2025
Từ đây, một trang sử mới được mở ra đối với lực lượng Công an Tuyên Quang - một tập thể đoàn kết, thống nhất, bản lĩnh, kiên cường. Đó là sự tiếp nối và phát triển tất yếu từ truyền thống cách mạng của Tuyên Quang - Hà Giang, là sự hội tụ, kết tinh sức mạnh giữa hai lực lượng đã từng sát cánh trong chiến đấu và xây dựng, nay bước tiếp trên con đường phụng sự Đảng, phụng sự Nhân dân.
Những thành tích vẻ vang của lực lượng Công an Tuyên Quang trong 80 năm qua đã góp phần cùng Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc vượt qua khó khăn, giữ vững ổn định chính trị, phục vụ việc phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn. Lực lượng Công an Tuyên Quang đã vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng Huân chương Hồ Chí Minh, 06 tập thể, 01 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; hằng trăm lượt tập thể, cá nhân được tặng thưởng huân, huy chương các loại và nhiều phần thưởng cao quý khác.
Thực hiện: Nguyễn Bá Hoàng
