Khu di tích lịch sử Nha công an Trung ương
Khu di tích lịch sử Nha Công an Trung ương tại thôn Đồng Đon, xã Minh Thanh, tỉnh Tuyên Quang nằm trong quần thể Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Tân Trào là nơi đóng quân đầu tiên và lâu nhất của Nha Công an Trung ương (Cơ quan tiền thân của Bộ Công an) trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (4/1947 - 9/1950) với tổng diện tích 27,5 ha, là“mảnh đất thiêng liêng, mảnh đất anh hùng”; nơi lưu giữ những giá trị vật chất và tinh thần vô cùng quý báu, ghi dấu những ngày tháng hoạt động gian khổ nhưng vô cùng vẻ vang của lực lượng Công an nhân dân; nơi Nha Công an Trung ương quyết định những chỉ thị, nghị quyết, mệnh lệnh quan trọng; tại đây, Nha Công an đã chỉ đạo tổ chức “tiễu phỉ trừ gian”, xây dựng cơ sở nắm tình hình địch, kiểm soát nội bộ, lập Đội trừ gian, Đội Công an xung phong tại vùng căn cứ địa, thực hiện tốt việc rà soát đối tượng phức tạp, làm trong sạch địa bàn, chống các hoạt động do thám của địch, phát động Nhân dân thực hiện phong trào “Phòng gian bảo mật”, khẩu hiệu “Ba không”, đặt trạm, đồn tại các khu vực trọng yếu, giữ gìn trật tự xã hội vùng hậu phương; đặc biệt, Nha Công an Trung ương đã tổ chức chỉ đạo hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ lãnh tụ, các đồng chí lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, các cơ quan đầu não của Đảng và Chính phủ… Ngày 21/02/1948, nhân kỷ niệm 02 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 23-SL hợp nhất Sở Cảnh sát và Sở Liêm phóng toàn quốc thành một cơ quan đặt tên là Việt Nam Công an vụ, tại căn cứ Đồng Đon, Nội san “Rèn luyện” đã ra đời (sau này được xác định là tiền thân của Báo Công an nhân dân ngày nay). Tháng 6/1949, tại đây đã diễn ra Hội nghị Điều tra toàn quốc lần thứ nhất với hàng trăm đại biểu tham dự. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi tặng ba giải thưởng cho người báo cáo hay nhất, người thuyết trình hay nhất và người phát biểu hay nhất Hội nghị. Cùng thời điểm này, Nha Công an Trung ương đã tổ chức bốn lớp đào tạo Công an hệ trung cấp cho học viên từ Trung Bộ trở ra. Ngày 19/11/1949, Nha Công an Trung ương ra Chỉ thị số 1605-CT về việc sưu tầm và khai thác tài liệu của các cơ quan do thám địch nhằm xác định, thống nhất các loại tài liệu của địch cần thu thập.
Cuối năm 1949, Nha Công an Trung ương quyết định thành lập Đại đội vũ trang chiến đấu với tên gọi là “Đại đội Độc Lập” hay còn gọi là “Đại đội Hoàng Hữu Nam” để phối hợp với các đơn vị bảo vệ cơ quan Trung ương Đảng, Chính phủ tại Chiến khu Việt Bắc.
Công an Tuyên Quang bảo đảm các điều kiện phục vụ Bộ Công an và Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức thành công Hội trại “Tuổi trẻ Vì an ninh Tổ quốc” khu vực phía Bắc chào mừng 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại Khu di tích lịch sử Công an nhân dân
Từ ngày 08 đến ngày 15/01/1950, Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ Năm đã được tổ chức tại Nha Công an Trung ương. Đây là Hội nghị đầu tiên quy tụ đại biểu Công an cả nước. Hội nghị đã thông qua các đề án quan trọng, đặt nền móng về lý luận, nghiệp vụ cho công tác Công an, trong đó đặc biệt là “Đề án Công an nhân dân”, đã xác định Công an nhân dân Việt Nam có 3 tính chất: Dân tộc, dân chủ và khoa học. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thư gửi Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ Năm và Bác đã tặng tấm ảnh chân dung của Người để làm giải thưởng thi đua cho những đơn vị lập thành tích xuất sắc nhất. Hội nghị đã nhất trí “bầu” Công an tỉnh Thừa Thiên là đơn vị có nhiều thành tích nhất trong phong trào “Rèn cán, lập công” vinh dự được nhận phần thưởng của Bác... Ngày 18/10/1950, Nha Công an Trung ương ra Chỉ thị số 3371-CT về việc “Sưu tầm, tài liệu, hiện vật phá tề trừ gian, thực hiện Công an nhân dân”... với những giá trị lịch sử và ý nghĩa chính trị đặc biệt quan trọng của Khu di tích, ngày 10/8/1999 Bộ Văn hoá đã công nhận nơi đây là Khu di tích lịch sử cấp Quốc gia. Trên cơ sở đó, ngày 14/8/1999, Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an đã khởi công xây dựng, tôn tạo lại di tích; toàn bộ nhà ở và làm việc của các bộ phận trong Nha Công an Trung ương được phân bố trên hai quả đồi lớn, nằm liền nhau và sát cánh đồng Lũng Cò, trong khuôn viên khu di tích có 11 di tích là nơi ở, làm việc của cán bộ, chiến sĩ Nha Công an Trung ương trong thời kỳ đóng quân từ tháng 4 năm 1947 đến tháng 9 năm 1950 với các công trình, hạng mục nổi bật như: Quảng trường 19/8 được đặt tên theo ngày truyền thống lực lượng Công an nhân dân, trước Quảng trường là cờ Tổ quốc và cờ Đảng với thế dựa vào núi vững chắc, thể hiện cho ước vọng đất nước, Đảng mãi trường tồn; để thành kính, tri ân và giáo dục truyền thống đối với các thế hệ cán bộ Công an nhân dân, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an đã chỉ đạo khắc tên của 13.689 liệt sĩ lên bia ghi danh phía sau của hai lá cờ. Tượng đài “Bảo vệ an ninh Tổ quốc” có chiều cao 21,6m, đường kính lớn nhất là 4,5m, hướng về Thủ đô Hà Nội, gồm 05 nhân vật đại diện cho các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc. Trên đỉnh là lá cờ Tổ quốc, cờ Đảng cùng thanh bảo kiếm hướng lên trời cao. Phía sau của Tượng đài là bức phù điêu, khắc họa 39 sự kiện bằng hình ảnh được chọn lọc tiêu biểu nhằm thể hiện một cách khái quát nhất các hoạt động nổi bật trong chiến đấu, xây dựng, trưởng thành của lực lượng Công an nhân dân cùng với toàn dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng; để ghi nhận những đóng góp, chiến công đặc biết xuất sắc của Công an các đơn vị, địa phương năm 2010, Bộ Công an đã quyết định khắc tên 630 tập thể và 336 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thuộc lực lượng Công an nhân dân lên bảng vàng phía sau của bức phù điêu. Bảo tàng Công an nhân dân được khánh thành năm 2010 với diện tích gần 2.000m2, hiện đang lưu giữ, trưng bày trên 2.000 hình ảnh, hiện vật quý giá (trong đó có 346 hiện vật quý như Con dấu của Nha Công an trung ương, Chiếc khăn mùi xoa Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng Công an Tuyên Quang tháng 6/1949, Kiếm hai chức năng Bác Hồ dùng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp; 106 tài liệu giá trị đặc biệt về lịch sử của toàn ngành Công an nhân dân và Công an tỉnh Tuyên Quang), các hình ảnh, hiện vật lịch sử thể hiện khái quát toàn bộ quá trình ra đời, chiến đấu, xây dựng và trưởng thành cùng những chiến công xuất sắc của lực lượng Công an nhân dân, Công an các đơn vị, địa phương. Bên cạnh đó, Bảo tàng còn có không gian văn hóa Hồ Chí Minh để cán bộ chiến sĩ lực lượng Công an nhân dân và khách tham quan thể hiện lòng thành kính, sự biết ơn sâu sắc với công lao trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh, mỗi hiện vật, địa điểm tại Khu di tích Nha Công an Trung ương đều in đậm dấu ấn lịch sử xây dựng và trưởng thành cùng những chiến công xuất sắc của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam.
Nhằm đáp ứng nhu cầu của Nhân dân, du khách và cán bộ, chiến sĩ Công an các đơn vị, địa phương khi đến tham quan, tổ chức các hoạt động sinh hoạt chính trị, những năm qua Ban Thường vụ Đảng ủy, lãnh đạo Công an tỉnh Tuyên Quang đã quyết liệt chỉ đạo các cấp ủy cơ sở lực lượng Công an toàn tỉnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về giá trị, ý nghĩa lịch sử, vai trò, tầm quan trọng của các di tích lịch sử trên địa bàn tỉnh và khu di tích lịch sử Nha Công an Trung ương, qua đó đã phát huy được tinh thần, ý thức tự giác của cán bộ, chiến sĩ trong việc giữ gìn, bảo vệ, phát huy giá trị các di tích lịch sử. Công an tỉnh đã chủ động xây dựng phương án bảo đảm an ninh, trật tự, phương án phòng cháy, chữa cháy tại Khu di tích; phối hợp với Cục Công tác chính trị, Bộ Công an và các đơn vị liên quan khảo sát, đánh giá thực trạng, đề xuất Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an sửa chữa, tu bổ, cải tạo những công trình, di tích xuống cấp, hư hỏng; thường xuyên phối hợp với Công an các đơn vị, địa phương trong toàn quốc bổ sung tài liệu, hiện vật; đồng thời, tích cực vận động Nhân dân, đặc biệt là Nhân dân sinh sống xung quanh khu vực di tích trao tặng hiện vật có giá trị lịch sử hiện nay còn đang lưu giữ cho Công an tỉnh, nhờ đó đến nay bảo tàng đã có trên 2.000 tư liệu ảnh, hiện vật được trưng bày, giới thiệu; tổ chức các lớp tập huấn về phòng cháy, chữa cháy, nghiệp vụ công tác bảo vệ, cử cán bộ tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn về công tác lễ tân, bảo tồn, bảo tàng do Bộ Công an, Sở văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh và các địa phương tổ chức; tăng cường công tác dân vận, tuyên truyền vận động người dân trong khu vực cùng tham gia tuần tra bảo đảm an ninh, trật tự, chung tay xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp tại khu di tích; chủ động số hóa tài liệu, hiện vật, lắp đặt bản đồ di tích, xây dựng bảng mã QR Code tại các điểm di tích để giúp du khách tìm hiểu và tham khảo thông tin... với sự chủ động, thời gian qua Công an tỉnh đã bảo đảm tốt điều kiện phục vụ, mang lại sự hài lòng, ghi nhận, đánh giá cao của Nhân dân, du khách và Công an các đơn vị, địa phương khi đến tham quan, tổ chức các hoạt động sinh hoạt chính trị tại Khu di tích.
Bộ Công an tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “ Giữ trọn lời thề - Bản hùng ca từ cội nguồn” tại Nha Công an Trung ương nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ
Để tiếp tục bảo đảm các điều kiện phục vụ du khách khi đến với Khu di tích, thời gian tới Công an tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với Cục Công tác chính trị, Bộ Công an và các đơn vị liên quan tiếp tục rà soát, báo cáo, đề xuất Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an sửa chữa, tôn tạo các công trình, hạng mục, di tích đã hư hỏng, xuống cấp; tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn nâng cao trình độ, chuyên môn cho cán bộ, lao động hợp đồng công tác tại Ban Quản lý Khu di tích lịch sử; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giới thiệu về Khu di tích, số hóa các tài liệu, hiện vật, xây dựng cảnh quan, môi trường xanh, sạch, đẹp... để đáp ứng yêu cầu của du khách và Công an các đơn vị địa phương khi đến với Khu di tích, đặc biệt là trong dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 02/9; 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân Việt Nam và 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”.
Thực hiện: Chẩu Diệm
