Ngày 28/4/1950 Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm và huấn thị lớp Công an Trung cấp khóa Tổng phản công I
Công tác đào tạo, huấn luyện Công an nhân dân được tổ chức thực hiện từ những ngày đầu hình thành Công an nhân dân và trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Từ năm 1946, các khóa huấn luyện Công an Trung cấp đã được tổ chức tại Hà Nội. Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, tiếp tục được Nha Công an Trung ương tổ chức tại nhiều địa điểm khác nhau, từ Thái Nguyên đến Phúc Yên, Vĩnh Yên (cũ)… Ngày 31/12/1949, Bộ Nội vụ ban hành Nghị định số 385/NV-V2 về việc mở lớp huấn luyện chuyên nghiệp đối với ngành Công an; từ đây, công tác đào tạo, huấn luyện trong Công an nhân dân được tổ chức theo hình thức tập trung và cơ cấu thành hệ thống nhà trường. Trường Công an trung cấp được thành lập do Giám đốc Nha Công an Trung ương làm hiệu trưởng, thay cho các “trường” huấn luyện Công an trước đó.
Địa điểm được lựa chọn để xây dựng trường là cạnh bờ sông Phó Đáy (lúc này có tên là Mỏ Giát - Cầu Bì, nay là thôn Tân Thái, xã Minh Thanh) cách cơ quan Nha Công an Trung ương khoảng 1,5 km. Việc xây dựng trường do Đội công tác của Nha Công an Trung ương thực hiện, trường được bố trí trên một “khuôn viên” bằng phẳng với hơn 10 ngôi nhà. Nhà Hội trường là nơi học tập của học viên có 5 gian, có sức chứa khoảng 100 người. Nhà Hiệu bộ 3 gian và có khoảng 10 ngôi nhà khác là nhà ở, làm việc và học tập của cán bộ, học viên; các ngôi nhà đều được làm giống nhau (kiểu nhà đất, cột gỗ chôn, mái lợp lá cọ, vách nứa đan “nong đôi” có 02 cửa ra vào và 03 cửa sổ).
Bia Di tích Trường Công an Trung cấp
Tháng 3/1953, Thứ Bộ Công an khai giảng khóa VII (khóa Tổng phản công I) tại Trường Công an Trung cấp. Đây là khóa đầu tiên việc giảng dạy và học tập nghiệp vụ có giáo trình lý luận về Công an nhân dân được biên soạn từ các đề án được thông qua tại Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ 5. Học viên được “chiêu sinh” từ Trung bộ trở ra. Thời gian đào tạo khoảng 6 tháng, có tổ chức đi thực tập ở địa bàn.
Cuối tháng 9/1950 khóa học bế giảng, học viên trở về địa phương công tác. Học viên khóa Tổng phản công I đào tạo tại trường đa số đã trở thành những cán bộ nòng cốt của lực lượng Công an nhân dân sau này. Ngày 28/4/1950 cán bộ, học viên Trường Công an Trung cấp vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm, động viên và huấn thị.
Cuối năm 1950, cùng với Nha Công an Trung ương, Trường Công an Trung cấp chuyển về huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên (cũ). Tại đây, trường tiếp tục khai giảng khóa VIII (khóa Tổng phản công II). Năm 1953, sau khi Nha Công an Trung ương được đổi thành Thứ Bộ Công an và Bộ Công an, Trường Công an Trung cấp đổi thành Trường Công an Trung ương.
Năm 2012, cùng với 200 di tích khác thuộc căn cứ cách mạng Tân Trào, Di tích Trường Công an Trung cấp được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định xếp hạng Khu di tích Quốc gia đặc biệt. Đây là một điểm đến tham quan không thể thiếu đối với du khách mỗi dịp đến với Tân Trào, “Thủ đô khu giải phóng”, “Thủ đô kháng chiến”.
Thực hiện: Chẩu Diệm
